Τα βασικά σημεία του προσχεδίου είναι τα εξής:
- Τα τοπικά διαμερίσματα μετονομάζονται σε τοπικές κοινότητες εφόσον έχουν πληθυσμό έως και 2000 κατοίκους, και σε δημοτικές κοινότητες εφόσον έχουν πληθυσμό μεγαλύτερο από 2.000 κατοίκους. Δημοτική κοινότητα συγκροτούν τα τοπικά νησιωτικά διαμερίσματα που έχουν πληθυσμό άνω των χιλίων (1.000) κατοίκων, αλλά και ανεξαρτήτως πληθυσμού πρώην κοινότητες που εκτείνονται σε όλη την περιφέρεια του νησιού και δεν αποτελούν δήμο. Αυτό σημαίνει ότι μικρά νησιά όπως για παράδειγμα τα Αντικύθηρα στη νομαρχία Πειραιά θα αποτελέσουν ένα δήμο με γειτονικά (στην συγκεκριμένη περίπτωση τα Κύθηρα). (άρθρο 2)
- Ο δήμος διοικείται από το δημοτικό συμβούλιο, την οικονομική επιτροπή, την επιτροπή ποιότητας ζωής, την εκτελεστική επιτροπή και τον δήμαρχο. Το δημοτικό συμβούλιο αποτελείται από δέκα επτά (17) μέλη σε δήμους με πληθυσμό έως πέντε (5.000) κατοίκους, είκοσι ένα (21) σε δήμους με πληθυσμό από πέντε χιλιάδες έναν έως δέκα χιλιάδες (5.001-10.000) κατοίκους, είκοσι πέντε (25) σε δήμους με πληθυσμό από δέκα χιλιάδες έναν έως τριάντα χιλιάδες (10.001-30.000) κατοίκους, τριάντα τρία (33) σε δήμους με πληθυσμό από τριάντα χιλιάδες έναν έως εξήντα χιλιάδες (30.001-60.000) κατοίκους, σαράντα ένα (41) σε δήμους με πληθυσμό από εξήντα χιλιάδες έναν έως εκατό χιλιάδες (60.001-100.000) κατοίκους, σαράντα πέντε (45) σε δήμους με πληθυσμό από εκατό χιλιάδες έναν έως εκατόν πενήντα (100.001-150.000) κατοίκους, σαράντα εννέα (49) σε δήμους με πληθυσμό από εκατόν πενήντα χιλιάδες και άνω (άρθρο 7).
- Το περιφερειακό συμβούλιο αποτελείται από σαράντα ένα (41) μέλη σε περιφέρειες με πληθυσμό έως 300.000 κατοίκους, πενήντα ένα (51) μέλη σε περιφέρειες με πληθυσμό από 300.001 έως 800.000 κατοίκους, εβδομήντα ένα (71) μέλη σε περιφέρειες άνω των 800.000 κατοίκων. Το περιφερειακό συμβούλιο της περιφέρειας Αττικής αποτελείται από εκατόν ένα (101) μέλη. Το περιφερειακό συμβούλιο Νοτίου Αιγαίου αποτελείται από πενήντα ένα (51) μέλη (άρθρο 113)
- Στον τρόπο εκλογής δημοτικών και περιφερειακών συμβούλων ακολουθείται μικτό εκλογικό σύστημα (άρθρα 27 και 129)
- Δίνεται το δικαίωμα για εκλογή στο αξίωμα του δημοτικού συμβούλου ή του συμβούλου δημοτικής ή τοπικής κοινότητας ή εκπροσώπου τοπικής κοινότητας, αλλά και του περιφερειακού συμβούλου νέων από 18 ετών και 21 που ίσχυε μέχρι σήμερα (άρθρα 13 και 116)
- Εκατοντάδες αρμοδιότητες μεταβιβάζονται σε δήμους (κυρίως αυτές που αφορούν την εξυπηρέτηση του πολίτη) και περιφέρειες (τον αναπτυξιακό σχεδιασμό) . Ωστόσο στις περιφέρειες μεταβιβάζονται μεταξύ άλλων και οι αρμοδιότητες για τα νοσοκομεία της χώρας, γεγονός το οποίο τις εντάσσει και στην άσκηση κοινωνικής πολιτικής. (άρθρα 94,95 και 186,187)
- Ο Συνήγορος του Δημότη, όπως είχε ονομαστεί στο αρχικό σχέδιο, μετονομάζεται σε Συμπαραστάτη του δημότη και της επιχείρησης (άρθρο 77)
- Δημιουργείται σε κάθε δήμο Συμβούλιο Ένταξης Μεταναστών με στόχο την καταγραφή και η διερεύνηση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες, που κατοικούν μόνιμα στην περιφέρεια (άρθρο 78)
- Οι μισθοί των αιρετών συνδέονται με αυτούς του γενικού γραμματέα υπουργείου (περίπου 6000 ευρώ μικτά το μήνα). Συγκεκριμένα η αντιμισθία των δημάρχων σε δήμους με πληθυσμό άνω των εκατό χιλιάδων (100.000) κατοίκων είναι ισόποση με το σύνολο των πάσης φύσεως αποδοχών του γενικού γραμματέα υπουργείου, των δημάρχων των δήμων με πληθυσμό από είκοσι χιλιάδες (20.000) έως εκατό χιλιάδες (100.000) κατοίκους είναι ισόποση με το 80% των ανωτέρω αποδοχών και των δημάρχων των δήμων με πληθυσμό κάτω των είκοσι χιλιάδων (20.000) κατοίκων είναι ισόποση με το 60% των ανωτέρω αποδοχών. Παράλληλα οι αντιδήμαρχοι λαμβάνουν το 50% της αντιμισθίας που αναλογεί στο δήμαρχο, ενώ οι πρόεδροι των δημοτικών συμβουλίων λαμβάνουν το 40% αυτής. Επιπλέον, οι μισθοί των περιφερειαρχών είναι ίση με αυτή του γ.γ. υπουργείου, στον αντιπεριφερειάρχη και στον πρόεδρο του περιφερειακού συμβουλίου καταβάλλεται αντιμισθία ίση με το 75% της αντιμισθίας του περιφερειάρχη. (άρθρα 92, 181)
- Ορίζονται πρόσθετες αρμοδιότητες για τους νησιωτικούς και ορεινούς δήμους και για τις νησιωτικές περιφέρειες (άρθρο 204 - 210)
- Ορίζονται μητροπολιτικές αρμοδιότητες (στους τομείς περιβάλλοντος, ποιότητας ζωής, χωρικού σχεδιασμού και αστικών αναπλάσεων, μεταφορών και συγκοινωνιών, διαχείρισης στερεών αποβλήτων κπλ) για την περιφέρεια Αττικής και για την μητροπολιτική ενότητα Θεσσαλονίκης της περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας (άρθρα 210 - 213)
- Δημιουργείται τριπλό σύστημα διασφάλισης νομιμότητας και εγγύησης του δημοσίου συμφέροντος με πλήρη έλεγχο από το Ελεγκτικό Συνέδριο, νέο σύστημα εποπτείας και ανάρτηση κάθε απόφασης στο Διαδίκτυο (άρθρα 214 - 238)
- Οι μετατάξεις προσωπικού αφορούν κυρίως τους υπαλλήλους των νομαρχιών που οι αρμοδιότητές τους μεταφέρονται στους δήμους αλλά και των σημερινών κρατικών περιφερειών που οι αρμοδιότητες τους μεταφέρονται στις αιρετές περιφέρειες. Σ' αυτές τις περιπτώσεις το προσχέδιο προβλέπει ότι μπορεί να γίνει η μετάταξη με αίτηση του ίδιου του ενδιαφερόμενου εντός ενός μηνός και η μετάταξη πραγματοποιείται εντός δύο. Ωστόσο, αν δε καταστεί δυνατή η μετάταξη του αναγκαίου προσωπικού για την άσκηση των απονεμομένων αρμοδιοτήτων και εφόσον συντρέχει απονομή αρμοδιοτήτων για το σύνολο συγκεκριμένου τομέα, οι υπάλληλοι το αντικείμενο των οποίων έχει μεταφερθεί στο δήμο ή στην αιρετή περιφέρεια μετατάσσονται αυτοδικαίως (άρθρα 255 - 258) είτε στην έδρα της περιφέρειας είτε στον αντίστοιχο δήμο της έδρας του νομού. Σε κάθε περίπτωση θα γίνει προσπάθεια οι υπάλληλοι που θα μεταταχθούν να παραμείνουν στην ίδια περιοχή.
